Toespraak 4 mei van waarnemend burgemeester Arco Hofland

We zijn hier om te gedenken hen die gestorven zijn voor onze vrijheid. Slachtoffers, burgers en soldaten van de Tweede Wereldoorlog in Europa en Indonesië, de koloniale oorlog in Indonesië en in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna. Op 4 mei staan we letterlijk stil en morgen op 5 mei vieren we onze vrijheid.

Over vrijheid en democratie is al veel geschreven en gesproken. Ieder heeft daar een eigen beeld bij.

Als je hier in Raalte bij dit herdenkingsmonument staat, komt die Tweede Wereldoorlog weer dichtbij. Gestorven voor onze vrijheid. Kijk naar de namen, allen in de bloei van het leven. Gestorven voor onze vrijheid. Wandel eens over de Amerikaanse begraafplaats in Margraten of de Canadese begraafplaats in Holten. Kijk op de begraafplaats aan de Westdorplaan. Vaak jongens, en vanuit Canada vaak van het platteland, van nog geen 20 jaar die hier Europa, Nederland kwamen bevrijden. Hun leven voor onze vrijheid. Ze lieten hun gezin, hun familie achter en gingen naar het front in het verre Europa. Waarom? Zij kwamen ons bevrijden en brachten ons weer vrijheid en democratie. Maar velen lieten ook hun jonge leven en werden gedood: dood voor onze vrijheid.

Zoals de sergeanten Johnson en Mantha. Begraven op het Commonwealth-deel van de begraafplaats hier in Raalte. Slechts 19 jaar... dood voor onze vrijheid.

Bij dit herinneringsmonument denk ik ook aan de 38 joden uit Raalte, die zijn weggevoerd en niet meer zijn teruggekomen. Vermoord.

Dat nooit meer, dachten we na de oorlog. Nooit meer oorlog. Hoe anders is het gegaan. De Koude oorlog, burgeroorlogen, apartheid, IS, Oekraïne, antisemitisme, proportioneel geweld.   Willen we echt leven in een tijd van oorlog? Zijn we vergeten van ‘dat nooit meer’?

Stop de jodenhaat, stop Poetin, stop het geweld tegen mensen die zich niet kunnen verdedigen!

Als we de geschiedenis en de lessen van 1940-1945 vergeten, dan moeten we vrezen voor onze toekomst. Als we niets doen en het interesseert ons niet, dan is het oorlog. Bijna iedereen van ons hier is van na de oorlog. Ook zijn we niet allemaal in Nederland geboren.

Daarom moeten we de lessen blijven herhalen en iedere keer stil staan bij wat vrijheid betekent. Iedere keer, iedere dag ons afvragen wat onze bijdrage is aan vrijheid en democratie.

Vraag een Nederlander naar de waarden in onze samenleving en vrijheid wordt het vaakst genoemd. We zijn er trots op en zien het als een onlosmakelijk onderdeel van onze Nederlandse identiteit. Vrijheid is kunnen gaan en staan waar je wilt en je eigen keuzes maken. Vrijheid is jezelf kunnen zijn, met rust gelaten worden. Het gaat om keuzevrijheid, om bewegingsvrijheid. Maar ook om vrijheid van meningsuiting. Hoezeer we ook verschillen, de discussie over vrijheid hoort al eeuwenlang bij onze traditie en cultuur.

Daar hoort ook bij dat we ons houden aan regels. Vrijheid is niet alleen voor jou, maar houdt juist rekening met de ander. Iemand in zijn waarde laten, rekening houden met minderheden, niet altijd alles en overal roepen, is ook onderdeel van onze vrijheid, onze identiteit.

Trots zijn op onze veelkleurige samenleving, is trots zijn op minderheden en opkomen tegen onderdrukking, haat en discriminatie. 

Vandaag zijn we stil. 2 minuten. We herdenken eerbiedig en met volle aandacht allen die gestorven zijn voor vrede en veiligheid. Stil zeggen we dank jullie wel. Dank jullie wel.